Palto
Akakiy Akakiyeviç işine son derece bağlı, işi için yaşayan çalıştığı devlet dairesinde mektupları temize çeken bir memurdur. Zar zor geçinebilmektedir. Neredeyse paramparça olmuş ve mesai arkadaşlarının ”sabahlık” diye nitelendirip dalga geçtiği ”palto”sunu yamatmak için Petroviç adındaki bir terziye gider. Yama tutmayan, tamir edilemeyecek kadar parçalanmış olduğunu söyleyen terzi Akakiy Akakiyeviç’e yeni bir palto diktirmesinden başka çare olmadığını söyler..
Palto Dinle
Bu kitabı dinlemek ister misin?
Storytel'de tüm kitapları ilk 14 gün ücretsiz dinle.
Palto Konusu
Palto, Ukraynalı doğumlu Rus yazar Nikolai Gogol'un 1842'de yayınlanan kısa bir öyküsüdür. Söz konusu hikâye ve yazarın diğer eserlerinin Rus edebiyatı üzerinde büyük etkisi oldu. Fyodor Dostoyevski'ye atfedilen bir alıntıda da ifade edildiği gibi: "Hepimiz Gogol'un 'Paltosu'ndan çıkıyoruz." Klasik edebiyat severlerin ve Rus edebiyatı ile içli dışlı olan tüm okurların mutlaka okuduğu ya da okuması gereken Palto milyonlarca okuyucuyu derinden etkilemiş ve bugüne kadar çeşitli sahne ve film yapımlarına da uyarlanmıştır. Peki nedir bu kitabı bu kadar önemli yapan ve edebiyatta son derece sağlam bir yer edinmesini sağlayan? İsterseniz öncelikle kitabın konusunu ele alarak başlayalım...
Palto Konusu
Hikaye, Rusya'nın başkenti St.Petersburg'daki fakir bir devlet memuru ve kopyacı olan titiz meclis üyesi Akaky Akakievich Bashmachkin'in hayatını ve ölümünü anlatıyor. Akaky kendini işine adamış biri olmasına rağmen, departmanındaki kimsenin dikkatini çekmemektedir. Bunun yerine, genç katipler onu kızdırır ve mümkün olduğunca dikkatini dağıtmaya çalışır. Özellikle de adamın paltosu alay konusudur. Akaky, sonunda paltosunun tamir edilmesinin gerekli olduğuna karar verir, bu yüzden onu terzi Petrovich'e götürür. Ancak Petrovich paltonun tamirinin imkansız olduğunu söyler ve Akaky’ye yeni bir palto alması gerektiğini salık verir. Yeni bir paltonun maliyeti Akaki'nin maaşının ötesindedir, bu nedenle yeni paltoyu satın almak için paradan tasarruf etmek için kendisini küçük bir bütçe ile yaşamaya zorlar. Bu kararı hayatında bir dönüm noktası mı olacaktır yoksa çok büyük bir hata mıdır?
Palto İncelemesi
Gogol, hikâyenin açılış pasajlarında karakterin adını pek çok kere geçiriyor. Gogol karakterin ismi için de, "Belki de okuyucuyu oldukça garip ve uzak bir isim olarak gelebilir,” yorumunu yapmış. Ancak "Akaky Akakievich Bashmachkin"in Rusçada en çok kullanılan isimlerden seçilmiş olması, karakterin görünmez yapısını, diğer insanların dikkatini çekmeyecek kadar sıradan olmasını da temsil ediyor.
Metni psikanalitik bir perspektiften de okumak mümkün. Akaky'nin libidosu öykünün başlarında baskı altındadır ve kopyalama işinden ötürü adeta süblimleşmiştir. Akaky, yeni paltoyu aldıktan sonra cinsel ilgisinin ortaya çıktığına da tanıklık eder. Romanda Gogol, “nedenini bilmeden bir kadının ardından koşmaya başladı,” cümlesiyle bu cinsel uyanışı okura gösterir. Ayrıca “güzel bir kadını temsil eden bir resme bakmak için vitrin önünde durdu…” cümlesi de bunun bir diğer örneğidir. Ancak Akaky'nin kendisi bunun nedenini bilmemektedir çünkü daha önce bilmediği hisler yaşamaktadır. İlerleyen süreçte de Akaky, paltoyu bir sevgilinin hassasiyeti ve takıntısıyla tamir eder. Paltonun tamiri ilk kez ele alındığında Akaky varlığının “evli gibi daha dolgun” olduğunu düşünmektedir. Akaky'nin bürokratik hiyerarşideki düşük pozisyonu da ayrıca belirgindir ve hiyerarşik merdiveni ne ölçüde incelediği iyi bir biçimde ortaya konulmuştur.
Metni Marksist bir okuma ile ele alırsak, Akaky’nin maddi arzusunun kendisine insanlığını geri verme denemesi olarak yorumlayabiliriz. Hikaye, özel edinimi ve materyalizmi kınamamaktadır, ancak insanların maddi nesnelere sahip olarak içsel doygunluğa ulaşabileceğini iddia eder. Maddi mallar, özellikle kıyafetler, sadece gerçek insan karakterini maskelemekle kalmaz, aynı zamanda bir kişinin kimliğini olumlu ve özgürleştirici bir şekilde değiştirebilir. Zira hikâyede de iş arkadaşları paltosu içindeki Akaky’yi fark etmeye ve paltosuna iltifat etmeye başlar ve Akaky bu sayede sosyal dünyaya adım atar. Umutları paltonun çalınmasıyla kesilir.
Gogol çağdaşları tarafından Rus edebi gerçekçiliğinin doğal okulunun önde gelen figürlerinden biri olarak görülmesine rağmen, daha sonra eleştirmenler çalışmalarında gerçeküstücülük ve grotesk yapısıyla öne çıkan eserler yazmış olduğunu belirtmişlerdir. Gogol, Boris Eichenbaum’un da belirttiği gibi, diğer edebi biçimler arasında stil, ton, tür ve dengesizliği ile dikkat çekmektedir.
Devamını Oku
