Yeni bir kitaba başlamadan önce, kitabın içeriği hakkında pek bir fikrimiz yoksa başvurabileceğimiz alanlar çok sınırlı: kitabın arkasındaki kısa bilgilendirme yazısı, belki birkaç yorum ve en önemlisi kitabın kapağı. Kitapları kapaklarına göre yargılamak pek doğru olmasa da, bazı kapak tasarımlarının bizi kendilerine çektiklerini göz ardı edemeyiz. Bu da her geçen gün daha fazla yayınevinin kitap kapağı tasarımına daha fazla önem vermesine sebep oluyor. Örneğin bundan beş sene öncesine kadar, Türkiye’nin en prestijli yayınevlerinden Can Yayınları, radikal bir kararla klasik beyaz kapak tasarımını değiştirmek zorunda kaldı, çünkü tekdüze kapak tasarımları, yeni yazarların öne çıkmasına engel oluyordu. Sonuç olarak kabul etmeyi reddetsek de, kitapları kapaklarına göre yargılayabiliyoruz ve bu durum belki de sanıldığı kadar kötü değil. Bu sayede daha fazla iyi tasarım görebileceksek, bırakalım böyle olsun. Bu yazımızda, son yıllarda öne çıkan harika kitap kapağı tasarımlarını derledik.
1- Franz Kafka – Dönüşüm ve Diğer Hikayeler (Kapak tasarımı: Geray Gençer)
Doğan Kitap’ın minimal tasarım ilkelerine bağlı kalarak piyasaya sürdüğü modern klasikler serisinin neredeyse hepsi, Geray Gençer imzalı harika kapaklara sahip. Kafka’nın kültleşmiş eseri “Dönüşüm”ü birçok yayınevinin aksine bir böcek illüstrasyonu yerine dönüşümü simgeleyen çemberlerle anlatan tasarımcı, gerçekten mükemmel bir iş çıkarmış diyebiliriz. Serideki diğer kapak tasarımları da aynı çizgide ve hepsini bir arada görmek daha etkileyici.
Dönüşüm’ü Storytel’de dinlemek için tıklayın.
2- Eimear McBride – Kız Natamam Bir Şeydir (Kapak tasarımı: Utku Lomlu)
Kuzey İrlandalı yazar Eimear McBride’ın ilk romanı Kız Natamam Bir Şeydir (A Girl is a Half-Formed Thing) Can Yayınları’ndan çıkan Türkçe çevirisinin kapağıyla AIGA’nın dağıttığı dünyanın en prestijli tasarım ödüllerinden 50 Books, 50 Covers’ın listesine katılmayı başardı. Can Yayınları için tasarladığı birçok kitap kapağıyla ulusal ve uluslararsı ödüller kazanan Utku Lomlu’nun tasarımları için başlı başına bir liste yapmak gerekiyor. Olayları karakterin iç sesinden dinlediğimiz romanda, beyninde tümör oluşan büyük erkek kardeşiyle, ergenliğe girmek üzere olan bir genç kız olan ana karakter arasındaki ilişkiye uzun bir zaman dilimde şahitlik ediyoruz.
3- Colson Whitehead – Yeraltı Demiryolu (Kapak Tasarımı: Nazlım Dumlu)
Edebiyat dünyasında son yılların en çok ses getiren romanlarından Colson Whitehead’in Pulitzer Ödüllü kitabı Yeraltı Demiryolu, ABD’de oldukça minimal tasarıma sahip bir kapakla okuyucusuyla buluştuktan sonra, Türkiye’de Nazlım Dumlu imzalı kapağıyla Siren Yayınları tarafından basıldı. Her iki kapak da oldukça etkileyici, ama Türkçe baskının kapağı biraz daha “beni oku” diyor.
Yeraltı Demiryolu’nu Storytel’de dinlemek için tıklayın.
4- Murat Uyurkulak – Har (Kapak tasarımı: Murat Yılmaz)
Eserleri birçok dile çevrilen çağdaş Türk edebiyatının en önemli isimlerinden Murat Uyurkulak’ın 2017 yılında April Yayıncılık tarafından tekrar basılan Tol, Har ve Merhume romanları, içerikleri kadar kapaklarıyla da öne çıkıyor.
Har’ı Storytel’de dinlemek için tıklayın.
5 – Ray Bradbury – Fahrenheit 451 Kapak tasarımı: (Elizabeth Perez)
Distopya denince akla ilk gelen eserlerden birisi kuşkusuz Ray Bradbury’nin 1953’te okuyucuyla buluşan romanı Fahrenayt 451. Tahmin edersiniz ki kitap günümüze kadar onlarca yayınevi tarafından basılmış, ama aralarında en etkileyici olanı, Elizabeth Perez tarafından bir kibrit kutusu şeklinde tasarlanmış hâli. Maalesef bir proje olarak tasarlanan kitap, hiçbir yayınevi tarafından bu şekilde basılmamış.
6- Milan Kundera – The Unbearable Lightness of Being (Kapak tasarımı: Milan Kundera)
Yazdığı kitapların kapakları için basit illüstrasyonlar da hazırlayan Milan Kundera, tartışmasız modern Avrupa edebiyatının en önemli isimlerinden. Kendi kitaplarını kendisi görselleştirdiği için de, çizimleri ne kadar basit görünürlerse görünsünler, kitapları adeta tek çizgide özetleyebiliyor. Var Olmanın Dayanılmaz Hafifliği’nin kapağında gördüğümüz köpek “Karenin” çizimi buna en iyi örnek.
The Unbearable Lightness of Being’i Storytel’de dinlemek için tıklayın.
7- Sally Rooney – Normal People (Kapak tasarımı: Elena Giavaldi & Molly Bounds)
İrlandalı genç yazar Sally Rooney’nin ikinci kitabı Normal People (Normal İnsanlar) kısa süre içinde modern bir klasik ünvanı almayı başardı. Rooney’nin 17 yaşında iki gencin arasındaki gelgitli ilişkiyi en saf hâliyle anlattığı romanın kapağıysa kitabın netliğini yansıtacak kadar açık.
Normal People’ı Storytel’de dinlemek için tıklayın.
Bonus: Geroge Orwell – 1984
Geroge Orwell’in 1948 yılında yazdığı ve ürkütücü şekilde birçok konuda “Bunu şu anda yaşıyoruz” dedirten bölümler içeren kült romanı 1984 (Nineteen Eighty-Four) modern edebiyatın en fazla basılmış eserlerinden birisi. Böyle olunca da kitap için hazırlanmış birbirinden ilginç ve yaratıcı kapaklar görmek mümkün. Genel olarak “Tüm gözler üstünüzde” fikri üzerine tasarlanmış kapaklar görsek de, farklı tasarımlar da görmek mümkün.
