Yeraltından Notlar
1821’de Rusya’da dünyaya gelen Fyodor Mihayloviç Dostoyevski hasta bir anne ve sarhoş bir babanın çocuğuydu. Annesinin ölümü üzerine girdiği Mühendislik Okulu’nu bitirdikten sonra girdiği istihkam bölüğünden bir yıl sonra ayrıldı ve edebiyata yöneldi. 1846’da yayımlanan ilk kitabı İnsancıklar ilgi görmeyince politikaya yöneldi. Üç yıl sonra bir komploya karıştığı öne sürülerek tutuklandı. Tam kurşuna dizilecekken diğer arkadaşlarıyla affedildi. Cezasının dört yılını Sibirya’daki bir hapishanede çektikten sonra er olarak askeri hizmete verildi ve subaylığa kadar yükseldi. 1859’da özgür kaldı ve Petersburg’a yerleştikten iki yıl sonra Ezilenler (1861) kitabını, ertesi yıl Ölüler Evinden Anılar’ı (1862) yazdı. Daha sonra hep istediği Avrupa seyahatini gerçekleştirdi. Bir sara hastası olan Dostoyevski kumar bağımlılığı nedeniyle maddi olarak zor duruma düştüğü bir dönemde Yeraltından Notlar (1864), Suç ve Ceza (1866), Kumarbaz (1867), Budala (1868) gibi klasikleşmiş kitaplarını yazdı. Eşinin vefatı üzerine yeniden evlendiyse de tekrar kumara başladı. Kızının ölümüyle bir başka sarsıntı geçirdi. Yaşamının son dönemlerinde Delikanlı (1875) ve iki yılda tamamladığı Karamazov Kardeşler’i kaleme aldı. 28 Ocak 1881’de ise vefat etti.
Yeraltından Notlar Dinle
Kitap Ayrıntıları
4Saat 48Dak
Bu kitabı dinlemek ister misin?
Storytel'de tüm kitapları ilk 14 gün ücretsiz dinle.
Yeraltından Notlar Konusu
Yeraltından Notlar Rusya’da köleliğin kaldırılışından üç sene sonra, modernizm eleştirileri için erken denilebilecek bir tarihte çıkmıştır. Kitabın öne sürdükleri her ne kadar Rus düşünce hayatının dışında olmasa da pek çoğuna zıttır. Dostoyevski’nin bu kitabını Çernişevski’nin meşhur Ne Yapmalı adını taşıyan ütopik-sosyalist kitabına karşı yazdığı öne sürülmektedir. Çernişevski’nin eseri de Petersburg’da geçmesine karşın Dostoyevski’nin aksine optimistik bir havaya sahiptir.
Kendisini dünyadan soyutlayan ya da soyutlamak zorunda kalan birinin kendi çatışmalarını ve hezeyanlarının etrafında işlenen roman ünlü “Ben mızmız, asabi, hastalık hastası, keçi gibi inatçı biriyim.” cümlesiyle başlamaktadır. İki bölümden oluşan kitabın ilk bölümü; romanın yayımlanışının ardından “Yeraltı Adamı” olarak anılmaya başlayan karakterin itiraflarını, gel-gitlerini, pişmanlıklarını anlattığı bir monologdan meydana gelmektedir. Bu monolog; insanlardan nefretle bahseden, onlardan tiksinen ve sevmeyen Yeraltı Adamı’nın cesur ifadelerinden oluşmaktadır. 40’lı yaşlarında bir memur olan karakter kendisini aksi ve öfkeli bir memur olarak tanımlamıştır. Daima geri planda kaldığı, fikirlerini anlatamadığı, zeki ve kurnaz biri olmasına rağmen dışlandığını düşündüğü için kendisini yeraltına kapatan/sığınan Yeraltı Adamı suçu hep başkalarında aramıştır.
Kitabın ikinci bölümü ise Yeraltı Adamı’nın yeraltından bir anlığına çıkışını ve eski arkadaşlarıyla bir hesap görmeye, adeta bir defteri kapatmaya çalışmasını anlatmaktadır. Diğer insanlar gibi arkadaşlarını da sevmeyen Yeraltı Adamı arkadaşlarının kendisini anlamadığına ve onu daima hor görüp alay ettiklerine inanmaktadır. Ona göre arkadaşları hepsi daha çocukken bilim, sanat ve edebiyatın yerine paye ve paranın peşine düşmüş kişilerdir. Oysa kendisi onların aksine daima edebiyata, bilime ve sanat önem vermiştir. Ancak arkadaşları hakkında böyle düşünse de çoğunlukla onlarla birlikte vakit geçirmeyi, sohbet etmeyi, onlarla beraber olmayı da istemektedir. Fakat her seferinde hayal kırıklığı ve küçümsemeyle aralarından ayrılmıştır.
Dünya edebiyatının en çok okunan yazarlarından biri olan ve kendisinden sonra gelen yazar ve düşünürleri etkileyen Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar isimli eseri Albert Camus da dahil olmak üzere birçok Batılı düşünür ve yazarı varoluşçuluk bakımından etkileyen bir romandır.
Devamını OkuKitap Ayrıntıları
4Saat 48Dak
